Spor Muayenesi Nasıl Yapılır?

Spor muayenesi sağlık açısından yapacağınız spora uygunluğunuzu değerlendiren spora katılım öncesi ve/ veya spor lisansı için doktor muayenesidir.

Spor yapmak keyifli zaman geçirmenin ve sağlıklı yaşamın önemli bir parçasıdır. Spor yapan herkes sağlığına çok daha fazla dikkat göstermesi gerektiğini bilir. Takım sporu yapıyorsanız spora katılım muayenesi olmuş olabilirsiniz.

Bu yapılması gereken bir şeydir, peki siz ne yapıyorsunuz? Hepimiz bu yollardan geçtik. Çocuklarımızın spor ve aktiviteleri başlamadan hemen öncesinde evrak işleri birikir, spor muayenesi yaklaşır.

Süreci kolaylaştırmak için sağlam çocuk muayenesinde spora katılım muayenesi için çocuk doktorundan randevu almanızı öneririz.

Sağlam Çocuk Muayenesi Sırasında Spor Muayenesi Neden Yapılmalı?

Cevap oldukça basittir. Çünkü tüm çocuklar aslında birer sporcudur. Okul futbol takımında yer almaları gibi.

Doktora yalnızca hasta olduğunuzda veya yılda bir kez check-up için gidildiğini düşünebilirsiniz. Ancak koşarken, topa vururken, topu fırlatırken, yüzerken ve takla atarken çocuğumuzun vücudu daha çok çalışır.

Sporcu olmak için mutlaka tam organize bir spor yapıyor olmanıza gerek yok. Çocukların birçoğu kaykay, kayak, koşu, tırmanma ve doğa yürüyüşü gibi fiziksel kuvvet gerektiren sporlarla ilgilenir. Bazıları ise o kadar hareketli olmaz. Çocukların hepsinin bir çocuk doktoru tarafından spora katılım muayenelerinin yapılması gerekir.

Spor Muayenesinde Neler Yapılır?

Muayeneyi oluşturan iki ana unsur vardır: tıbbi öykü ve fizik muayene.

Tıbbi öyküde astım ya da kırık gibi çocuğun geçirdiği ve sahip olduğu hastalıklar ve sakatlıklarla ilgili soruların yer aldığı bir form doldurulur. Ailesel geçişi olan sağlık problemleri ve günlük kullanılması gereken ilaçların varlığının bilinmesi oldukça önemlidir. Örneğin, ailenizde herhangi birinde kalp rahatsızlığı var mı? Bir başka önemli soru, “koşu veya fiziksel aktivite sırasında hiç bayıldınız mı, baş dönmesi hissettiniz mi veya göğüs ağrısı yaşadınız mı?” sorular sorulur. Bu tıbbi öykü formu sporcu çocuğun anne veya babasıyla birlikte doldurulmalı ki cevaplar uyumlu olsun.

Fiziki muayene sırasında aşağıdakiler yapılır:

• Boy ve ağırlığınızı ölçümü
• Kan basıncı ölçümü
• Kalp ve akciğerler dinlenir
• Karın muayenesi yapılır
• Kulak, burun ve boğaz muayenesi
• Göz keskinliği değerlendirilir
• Kuvvet ve esneklik değerlendirilir

Bu muayeneler sağlığınız ve spor yapmak ile ilgili sormak istediğiniz şeyleri sorabilmek adına sizin için de iyi bir fırsattır.

Tıbbi Öykü Formu “Zoraki Kutucuğu İşaretleyin den” Daha Fazlası

Tıp çevreleri ve federasyonlarca geliştirilen “Spora Katılım Öncesi Sağlık Öykü Formu” sadece kutucukları işaretlemekten ibaret olmamakla birlikte aynı zamanda sporculara tam ve güvenli şekilde spora katılım fırsatı sunmaktadır.

Bu formda muayene sırasında üzerinde konuşabilmek için rutin muayeneden önce sizin ve -yeteri kadar büyük olması halinde -çocuğunuzun doldurması gereken derinlemesine bir sağlık öyküsü bulunmaktadır. Doktorunuzun en iyi şekilde tavsiyelerde bulunabilmesi için başta aile öyküsü ve kalp ile ilgili sorular olmak üzere sorulara doğru cevaplar vermelisiniz.

Çocuğunuzun yapacağı spor ve aktivite için elinizde bir Sağlık Öykü Formu varsa muayeneye gelirken onu da yanınızda getirmelisiniz. Çoğu federasyon ve spor kulübü sezon başlamadan bu formları sporcuların evine gönderir. Muayene sırasında doktorunuza yol göstermesi için sağlık öykü formunu tam olarak doldurmanız önerilir.

Spor Muayenesini Çocuk Doktoru Yapmalı

Spora katılım muayenesi için çocuk doktorunuza gitmenizin en önemli avantajı çocuğunuzun sağlık kayıtlarının ve sağlık öyküsünün güncellemesine olanak sağlamasıdır. Pediatristler hem hastalıklar hem de spor yapan çocuk ve adölesanlarda sık görülen kemik ve eklem problemlerinin tanı ve tedavisi konusunda eğitim almışlardır. Pediatrist çocuğunuzun aşılarının tam olmasını sağlar. Pediatrist çocuğunuzun sağlığına ilişkin endişelerinizi mahremiyetinizin de korunduğu ortamda konuşmanıza olanak sunar.  Çocuğunuz olması gerektiği kadar hareketli değilse fiziksel aktivitenin faydaları hakkında sizi bilgilendirir.

Spor muayenesi sezon başlamadan 6-8 hafta önce yapılmalıdır. Erken muayenenin sezon başlamadan yapılması size zaman kazandırır, olası ileri tetkik ve tedavi için fırsat verir.

Spor Muayenesi Okulda ya da Hastane Acilinde Yapılmamalı

Buralar genellikle mahremiyet yönünden eksik, çocuğunuzu tanımayan ve geçmiş tıbbi kayıtlarına ulaşılamayan yerlerdir. Spora katılım muayenesini çocuk doktorunuz dışında birisi yapıyorsa en uygun hizmetin sunulabilmesi için tıbbi öyküye tam ve doğru bir şekilde ulaşılmalıdır. Daha sonra spor muayene bilgilerinin çocuk doktorunuza da gönderilmesini talep edin, böylece çocuk doktorunuz da çocuğunuzun sağlık durumuna daha geniş bir pencereden bakabilmiş olur. Eğer böyle bir hizmet sunulmuyorsa spor muayene sonucunun bir kopyasını alın ve çocuk doktorunuzla paylaşın.

Spor Muayenesi İçin En Önemliler

• Kalp Sağlığı

Sporcularda kalp nedenli ani ölümler nadirdir, ancak meydana geldiğinde toplumda endişe artar. Ailelerin ve doktorların zihinlerinde önemli iz bırakır. Spor muayenesinde kalp sorunlarına işaret eden tüm belirtiler sorulmalıdır. Varsa geçmişte yapılan kalp muayeneleri ve tansiyon yüksekliği hikayesi mutlaka söylenmelidir. Ailede herhangi bir kalp hastalığı olup olmadığı da mutlaka sorulmalıdır. Çoğu sporcuda herhangi bir kısıtlama bulunmaz. Sonuçta kırmızı bayrak ya da alarm durumları da denilen tüm muayenelerden geçer, ancak çocuk kardiyolojisi hekiminin görüşünü almak da çok önemlidir.

• Ruhsal Sağlık

Çocukların ve adölesanların çoğu duygusal durumları hakkında endişelidir, sporcular da bunlara dahildir. Spor ve sanat alanında görülen baskılar depresyon, anksiyete, mükemmeliyetçilik, stres ve dikkat bozuklukları gibi bazı ruhsal sağlık problemleri yaratabilir. Hekimler var olabilecek problemleri ortaya çıkarmak ve tedavi önerilerinde bulunmak için bu hassas ve önemli konular hakkında mahremiyete dikkat ederek sorular sorar.

• Kız Sporculara Özgü Durumlar

Spora katılım muayeneleri kız atletlerin kendilerine özgü endişelerinin ortaya çıkmasını sağlayabilir. Kız sporcu triadı olarak da bilinen bu sorunlar arasında menstrual sağlık, kemik sağlığı ve beslenme/kalori alımı yer alır. Genç kızlarda ön çapraz bağ yırtılması gibi bazı eklem ve kemik yaralanma riski daha fazladır. Tarama amaçlı sorulan belli sorular ve yapılan testlerle t sporcuların daha güvenle spor yapmasını sağlayacak koruma programları yapılabilir.

• Engelli Sporculara Özgü Durumlar

Özel ihtiyaçlara muhtaç çocuklarda tıpkı diğer çocuklar gibi sporlara katılma ve yarışma hakkına sahiptir. Bu grupta görme engelli, kol veya bacaklarını kullanamayan veya kas kontrolünde problem yaşayan çocuk ve adölesanlar yer alır. Dikkatli bir muayene ile onlar için en uygun aktivitenin seçilmesi sağlanabilir ve egzersiz sırasında problem yaşama ihtimalleri azaltılabilir.

Çocuğunuzda fiziksel bir engel varsa kendisinin de istemesi halinde en doğru sporu bulmak ve engelli (paralimpik) olimpiyatları için gerekli olan sağlık formu konusunda yardım almak için çocuk doktorunuz iyi bir adres olacaktır. Her çocukta olduğu gibi odak noktası çocukların yapamadığı şeyler değil yapabildikleri olmalıdır.

• Beyin Sarsıntısı ve Kafa Yaralanmaları

Bilinen ya da muhtemel bir beyin sarsıntısı hikayesi olan sporcular spor muayenesi ile tıbbi açıdan temize çıkarılmadan herhangi bir egzersiz veya spora dönüş yapmamalıdır. Daha önce en az bir kez beyin sarsıntısı geçiren bir çocuğun bunu tekrar yaşama riski fazladır. Çocuğunuz geçirdiği beyin sarsıntısı nedeniyle hala baş ağrısı, konsantrasyon sorunu, uyku problemi ve irritabilite gibi sorunlar yaşıyorsa çocuk doktorunuz tarafından yapılacak spora katılım öncesi spor muayenesi en iyi tedavi kararının alınmasına yardımcı olacaktır. Çocuk doktorunuz çocuğunuzun okul aktiviteleri ve sosyal aktiviteleri ile ilgili herhangi bir düzenleme ihtiyacı olup olmadığını belirleyebilir.